ArmenLur

ԻՐԱԴԱՐՁՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԵՎ ՀԱՅԵՐԻ ՇՈՒՐՋ

2021 - Գիշերը Գեղարքունիքի դիրքերում Փոխհրաձգությունը եղել է Կութ գյուղի ուղղությամբ տեղակայված դիրքերում: 
2010 - Հայաստանում գտնվող ԵԽԽՎ պատվիրակությունը խրախուսում է Հայ Ազգային կոնգրես և իշխանական կոալիցիա երկխոսությունը, եթե երկխոսության արդյունքում կողմերը համաձայնվեն խորհրդարանի արտահերթ ընտրություններին։    
2006 - Մի քանի օր առաջ ՀՀԿ-ին անդամակցած Հայաստանի պաշտպանության նախարար Սերժ Սարգսյան հատարարեց, որ չի պատրաստվում հրաժարվել պաշտպանության նախարարի պաշտոնից: 

• «Անիմաստ է: Ինչի՞ համար պիտի հրաժարվեմ պաշտպանության նախարարի պաշտոնից: Վա՞տ եմ աշխատել... Վատ եմ աշխատել՝ հանրապետության նախագահը կորոշի»,- ասել է Սերժ Սարգսյանը:

2000 - Մոսկվայում` ԱՊՀ գագաթնաժողովի շրջանակներում, հանդիպում են Հայաստանի, Ադրբեջանի, Վրաստանի և Ռուսաստանի առաջնորդները։

• Սա չորս երկրների նախագահների արդեն երկրորդ հանդիպումն էր`կես տարվա մեջ: Պաշտոնական Մոսկվան նշում էր, որ բանակցությունների օրակարգում են Հարավային Կովկասի հակամարտությունների խաղաղ կարգավորման հարցն ու տարածաշրջանի անվտանգության ամրապնդումը:
• Հանդիպման ավարտին Պուտինը, Շևարդնաձեն, Ալիևն ու Քոչարյանը համատեղ հայտարարություն էին ընդունել` խոստանալով շարունակել քառակողմ հանդիպումները: Հայտարարություններից բացի այլ` շոշափելի քայլեր, չձեռնարկվեցին:

2000 - Խաղաղ պայմաններում զոհված զինվորների մայրերն ու հարազատները փակում են Բաղրամյան պողոտան հենց Ռոբերտ Քոչարյանի քթի տակ։ 

• Նրանք արդեն երրորդ օրն է ընդունելություն են պահանջում Քոչարյանից, սակայն  ընդունող չկա, որպեսզի լսի միակ հարցը՝ ինչու՞ առողջ բանակ մեկնած որդիներին վերադարձրեցին մեռած։

2000 - Հոկտեմբերի 27-ի ահաբեկչության գործով կալանավորված և ազատ արձակված Ազգային Ժողովի պատգամավոր Մուշեղ Մովսիսյանը պատմում է, թե ինչպես Ազգային Ժողովի նախագահ Արմեն Խաչատրյանի խորամանկ հյուրընկալությամբ իրեն ձերբակալեցին։ 

• Մարդը զանգել է Մուշեղ Մովսիսյանին և հրավիրել իր տուն։ Մովսիսյանը զարմացել է ու գնացել։ Խորհրդարանի ղեկավարի բնակարանից դուրս գալուց զարմանքը չի անցել, մեքենայի մեջ իրեն սպասող ընկերոջն ասել է՝ ոչինչ չհասկացա։ 

2000 - Հայաստանի ադամանդի «Շողակն» ձեռնարկության նոր սեփականատեր,  Իսրայելական ԼԼԴ դայմոնդ ընկերության ղեկավար Լև Լևինը այցեց Ռոբերտ Քոչարյանին։
1999 - Ավարտեց Ռոբերտ Քոչարյանին առնընթեր սահմանադրական փոփոխությունների հանձնաժողովը, որը գլխավորում էր Պարույր Հայրիկյանը։ 

• Հանձնաժողովի 28 անդամներից 8-ը, սակայն կշարունակեն աշխատել սահմանադրական փոփոխությունների փաստաթղթի վրա:

1999 - Արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանը ակադեմիկոսներին ներկայացնում է Ղարաբաղի հարցի ներկա իրավիճակը։ 

• Ակադեմիկոսները զայրացած են, որ Ադրբեջանը Զանգեզուրն էլ է համարում իրենը։ Նրանք Օսկանյանին առաջարկում են այդ երկրի արտգործնախարար Վաֆա Գուլիզադեի հետ խոսել ադրբեջաներեն, որպեսզի իր սեփական լեզվով հասկանա, թե ումն է Զանգեզուրը:

1990 - Ժամը 11:00-ին բացվեց նորընտիը խորհրդարանի անդրանիկ նիստը:

• Խորհրդարանի աշխատանքներն օրհնեց և մաղթանքներ հղեց Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Վազգեն Ա-ն:
• ԳԽ նիստից առաջ ՆԳ նախարար Լևոն Գալստյանը հայտարա­րեց, որ չի կարող ապահովել խորհրդարանի և պատգամավորների անվտանգությունը:

1990 - Երևանում մահանում է ռեժիսոր Սերգեյ Փարաջանովը:

• 1989 թվականին Թբիլիսիում Փարաջանովի մոտ թոքի քաղցկեղ էին ախտորոշել։ Նույն թվականի աշնանը նրան վիրահատում են Մոսկվայում, սակայն հիվանդությունը հաղթահարել չի հաջողվում: Ընկերների օգնությամբ ռեժիսորը 1990 թվականին բուժումը շարունակում է Փարիզում: 
• 1990 թվականի հուլիսի 17-ին Փարաջանովին տեղափոխում են Երևան, որտեղ էլ երեք օր անց մահանում է։

1981 - ASALA. Պայթյուն Ցյուրիխի Քլոթըն օդանավակայանի լուսանկարչական խցիկում։

• Կա հինգ վիրավոր։ Հայաստանի ազատագրության Հայ գաղտնի բանակին մոտ «9 Հունիս Կազմակերպություն»-ը ստանձնում է գործողության պատասխանատվությունը։

ԱՅՍՕՐ ԾՆՎԵԼ ԵՆ

1972 - Սերգեյ Պողոսյան, թատրոնի և կինոյի դերասան, Ղազախստանի Հանրապետության պետական մրցանակի դափնեկիր
1948 - Դիմիտրի Համբարձումովը, Միտրոֆորյան քահանան, Սանկտ Պետերբուրգի Վսեվոլոժսկի շրջանի Սվերդլով գյուղի Նիկոլայ հրաշագործը

• Ունեցել է հիերարխիկ պարգևներ, այդ թվում՝ Միտրա կրելու իրավունք։ Պատվելի Սերգեյ Ռադոնեժսկու III աստիճանի շքանշանակիր է։

1947 - Արգամ Այվազյան, հայագետ, լուսանկարիչ, Հայաստանի Հանրապետության մշակույթի վաստակավոր գործիչ (2009)

• Արգամ Այվազյանը այն հայագետներից է, ով, բացի կարևոր աշխատությունների հրատարակումից, ներկայացնում է հայ ժողովրդի պատմության և մշակույթի խնդիրները ոչ միայն Հայաստանում, այլև արտասահմանում, օտարազգի և հայ մասնագետներին, Սփյուռքին: Վերջին տարիներին նա նման ծրագրով հանդես է եկել Ֆրանսիայում, Հունաստանում, Իրանում, Ռուսաստանում և այլ երկրներում ։

1945 - Ալեքսանդր Միրզայան, բանաստեղծ, կոմպոզիտոր, բարդ, հեղինակային երգի տեսաբան, հեղինակային երգի կատարող
1942 - Ժերարդ Գյուգան, լրագրող և խմբագիր, գրող, բանաստեղծ և հրապարակախոս, հրատարակիչ
1940 - Դավիթ Թուխմանով, խորհրդային եւ ռուս երգահան, ՌԴ ժողովրդական արտիստ:

• Հայրենական երաժշտության պատմության լավագույն երգահաններից է։ Թուխմանովի լավագույն երգերում շատ հստակ միահյուսվել են դասական երաժշտությունը, հարդ ռոքը, սիմֆոնիան և այն ժամանակ աշխարհում երաժշտական ինդուստրիայի բոլոր գոյություն ունեցող ուղղությունները։
• Եթե Թուխմանովը գրեր միայն «Հաղթանակի օրը», միայն այդ երգով կընդգրկվեր Հայրենական պատերազմի մասին երգային հիշողության դասականների շարքը: 

1932 - Ադրիանո Ալպագո Նովելլո, իտալացի ճարտարապետ, արվեստի պատմաբան, պրոֆեսոր

• Նրա հիմնական հետազոտություններն ուղղված են քրիստոնեական Արևելքի ճարտարապետության ուսումնասիրությանը։
• 1968 թվականին նա Միլանի պոլիտեխնիկական ինստիտուտում հիմնել է «Հայ միջնադարյան ճարտարապետության հետազոտությունների կենտրոնը»։
• Եղել է միջնադարյան հայկական ճարտարապետության ցուցահանդեսի կազմակերպիչը, որն այցելել է մի քանի իտալական քաղաքներ և ավելի քան տասնութ երկրներ Հարավային Ամերիկայից մինչև Իրան և Հայաստան:

1930 - Յուրի Պետրոսյան, պատմաբան, արևելագետ, թուրքագետ

• Պրոֆեսոր, ՌԴ գիտության վաստակավոր գործիչ, կողմնորոշիչ պատմության ինստիտուտի պատվավոր տնօրեն (Տոկիո), «Սոկա» համալսարանի պատվավոր դոկտոր (Տոկիո):

1928 - Մինաս Ավետիսյան, նշանավոր հայ գեղանկարիչ (մ. ՝ 1975)

• 20-րդ դարի երկրորդ կեսի հայ կերպարվեստի ամենակարկառուն ներկայացուցիչներից է։
• Երկրաշարժը ոչնչացրել է Գյումրիի նրա որմնանկարների մի մասը և հայրենի Ջաջուռ գյուղի թանգարանը։
• 1960 -1975 թ.թ. Մինասն ստեղծել է մոտ 500 կտավ, գրեթե նույնքան նկար, 20 խոշոր որմնանկարն և ավելի քան մեկ տասնյակ թատերական ներկայացումների ձևավորումներ։
• Նրա արվեստը պատվավոր տեղ է զբաղեցրել համաշխարհային գեղանկարչության պատմության մեջ։

1924 - Սարգիս Իլյաս, Լիբանանի պետական գործիչ, Լիբանանի նախագահ 1976 թվականի սեպտեմբերի 22-ից մինչև 1982 թվականի սեպտեմբերի 23-ը

• Իլյասի հայրը հայ էր, իսկ մայրը եգիպտական քրիստոնյաներից էր։ Սարկիսովի ընտանիքը լավ է ապրել, ունեցել են սեփական խանութ։

1918 - Աղավնի Վարդկինայան, բանաստեղծուհի, մանկավարժական աշխատանքի վետերան

• Ա. Ս. Վարտկինայանի բանաստեղծությունները ռուսերեն թարգմանել են Նիկոլայ Եգորովը, Կոնստանտին Բոբոշկոն, Իրինա Յավորովսկայան, Քնարիկ Խարտավակյանը:

1914 - Հունան Ավետիսյան, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի մասնակից հայ զինվոր, ստացել է ԽՍՀՄ հերոսի կոչում (հետմահու)
1912 - Ռուբեն Հակոբյան, Խորհրդային Միության հերոս

• Աչքի է ընկել 1944 թվականին Ղրիմի ազատագրման համար մղված մարտերում։ Կրակային և ձեռնամարտի ժամանակ կոտորել է մինչև երեսուն հակառակորդի և գերի վերցրել 15-ին։
• Գումարտակի հրամանատարի վնասվածքից հետո, հրամանատարությունն իր վրա է վերցրել, տարել մարտի, հասել է երկրորդ խրամատներ և ներխուժել Արմյանսկ քաղաք: Հակոբյանին վիրավորել են, բայց նա չի լքել մարտը, ներխուժել է խրամատ, որտեղ գտնվել են գերմանացի սպաներ։ Լեյտենանտ Հակոբյանի գլխավորած մարտիկները ոչնչացրեցին և գերի վերցրեցին թշնամու մի քանի տասնյակ զինվորներ ու սպաներ, գրավեցին զենիթային մարտկոցը, 12 ձեռքի և երեք հաստոցային գնդացիրներ, բազմաթիվ ինքնաձիգներ, հրացան, զինամթերք։ Արմյանսկի ազատագրումը գերմանական զորքը մասնատել է երկու խմբի՝ ավերելով հակառակորդի պաշտպանության ողջ համակարգը։ 

1895 - Ալեքսանդր Շահ-Նազարով, շտաբս-ռոտմիստր, ազնվական

• Ծնվել է հին հայկական ազնվական-մելիքական տոհմում։ Գարիբալդի (Փարիզ) մասոնական օթյակի անդամ: Փարիզի «Ոսկե գեղմ» օթյակի հիմնադիր անդամ։ Թաղված է Փարիզի արվարձանում՝ Տիեի գերեզմանատանը։

1883 - Միքայել Խանդամիրով, Առաջին համաշխարհային պատերազմի մասնակից, ռուսական բանակի գվարդիական սպա, շվեդների շրջանում ռուսաց լեզվի և մշակույթի դեսպանորդ

• Եղել է Դոստոևսկու «Ապուշը» վեպի շվեդերեն թարգմանության խմբագիրը (1928 թ)։ 
• 1983թ. նոյեմբերի 5-ին մկրտվել է Սուրբ Աստվածածին հայկական եկեղեցում: